ქართველთა უცხოეთში მოღვაწეობის კვლევისათვის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი წყარო მათ მიერ შექმნილი შუა საუკუნეების ქართული ხელნაწერი მემკვიდრეობაა, რომლის ძირითადი ნაწილი დღეს იმ მონასტერთა ბიბლიოთეკებშია დაცული, რომლებშიც ის იქმნებოდა, კერძოდ, ათონზე – ივირონის მონასტერში, სინაზე – წმ. ეკატერინეს მონასტერში.
XVIII-XIX საუკუნეებში გაცხოველებულმა ინტერესმა ქრისტიანული სამყაროს სიძველეების მიმართ, რასაც ზოგ შემთხვევაში გარკვეული პოლიტიკურ-ეკონომიკური დაინტერესება ედო საფუძვლად, განაპირობა ევროპელი მოგზაურების, სიძველეთა მოყვარულებისა და სხვადასხვა რელიგიური თუ სამეცნიერო საზოგადოების წარმომადგენლების ხშირი სტუმრობა ქრისტიანული აღმოსავლეთისა თუ ყოფილი ბიზანტიის იმპერიის სამონასტრო ცენტრებში. ამან, თავის მხრივ, ხელი შეუწყო სიძველეთა, მათ შორის,ხელნაწერთა გატანას ძველი ეკლესია-მონასტრებიდან. ამ პროცესის შედეგია ის, რომ ბერძნული და აღმოსავლურ-ქრისტიანული სხვადასხვაენოვანი უძველესი ხელნაწერების ნაწილი, მათ შორის ქართული, დღეს რუსეთის, ევროპისა თუ ამერიკის ცნობილ ბიბლიოთეკებში, მუზეუმებსა და სამეცნიერო ცენტრებშია დაცული. ქრისტიანულ აღმოსავლეთსა და ბიზანტიაში გადაწერილი ქართული ხელნაწერების ერთი ნაწილი დღეს საქართველოში, კერძოდ, თბილისში, საქართველოს კორნელი კეკელიძის სახელობის ხელნაწერთა ეროვნული ცენტრში, ლიტერატურის სახელწიფო მუზეუმში, ასევე, ქუთაისის სახელმწიფო ისტორიულ მუზეუმსა და მესტიაში, სვანეთის მუზეუმშია წარმოდგენილი.